Kennismaking met de Dood (1962/1963)

In een vorige blog heb ik al verteld hoe ik voor het eerst met de dood geconfronteerd ben. Dat was in 1960, toen ons hondje Teddy overleed. Een paar jaar later kwam ik ook te weten dat ook mensen dood kunnen gaan .....

De eerste keer was dat in 1962, toen mijn iets oudere neef Fred plotseling overleed. Fred kwam thuis van school en klaagde over hoofdpijn. Hij is toen naar bed gegaan, raakte in coma en is dezelfde dag aan de gevolgen van een hersenbloeding overleden. Natuurlijk was het een grote schok in de familie. Het was zo plotseling en Fred was nog geen 16 jaar. In die tijd werd je als kind niet zo betrokken bij dat soort gebeurtenissen en zeker weggehouden bij begrafenissen. Toen een paar dagen na het nieuws van het overlijden van Fred Pa en Ma 's avonds van de begrafenis thuiskwamen, lagen Zus en ik al op bed. Wat ik me nog heel goed herinner is dat Ma die avond ontzettend heeft gehuild ......

Fragment van de rouwkaart van neef Fred (1962)

Later in dat jaar, december 1962, stierf Oma L., de moeder van de vrienden van mijn ouders die in 1959 naar Amerika waren geëmigreerd. Oma was niet mee verhuisd naar het verre Californië en woonde niet ver bij ons vandaan in Schiedam. Op zich heb ik van haar ziekzijn en sterven niet zoveel meegekregen, waarschijnlijk omdat het niet mijn eigen oma was. Omdat haar geëmigreerde kinderen natuurlijk niet voor de begrafenis even over konden komen, wilde zij via beeldmateriaal verder er over geïnformeerd worden. Daarom is er een smalfilm van haar begrafenis gemaakt en foto's van haar op haar sterfbed. Die zijn naar hen opgestuurd, maar één van die foto's heb ik, per ongeluk, gezien en ik herinner me dat nog goed. Niet dat ik dat heel erg eng vond, ik vond het gewoon vreemd. Vandaar dat dit sterfgeval, aan het begin van mijn pubertijd, me altijd bij is gebleven.

Oma L. (links) op haar (een na?) laatste verjaardag waarop ook Pa en Ma (naast Oma en uiterst rechts) aanwezig waren 

Een jaar later, in november 1963, stierf één van mijn eigen oma's, Oma van de P. Mijn vader was een nakomertje en ik kwam pas ter wereld toen mijn vader dertig jaar was. Dus heb ik mijn oma alleen maar bewust meegemaakt in de herfst van haar leven. Ik herinner haar het liefst van de periode dat ze nog zelfstandig woonde in de Rembrandtlaan in Schiedam. Ze was toen bijna tachtig jaar.

Oma van de P. op haar bank in de Rembrandtlaan in Schiedam

Oma woonde daar in op de bovenste etage van een drie verdiepingen huis, niet ver van ons eigen huis. We gingen haar op zondag opzoeken, lopend, en er waren dan soms ook meerdere ooms en tantes op bezoek. We speelden vaak met de dan aanwezige kleinkinderen in haar "mooie" achterkamer. Daar stond een parfumkruikje dat wij interessant vonden. Het kruikje was weliswaar leeg, maar die kurk die er op zat rook nog heel erg naar het parfum dat er ooit ingezeten had. Wat Oma erg goed kon maken was tomatensoep, in mijn idee was het de lekkerste soep van de hele wereld. Ik kan me Oma alleen maar herinneren met sombere, zwarte kleren aan, precies zoals ze op de haar bank zit op de foto hierboven. Van direct contact met haar kan ik me eigenlijk niet veel meer herinneren. Maar van mijn veel oudere nichtje Sjaan weet ik dat Oma erg lief kon zijn.

De laatste jaren van haar leven kon Oma niet meer alleen wonen. Eerst is ze bij een zoon van haar gaan wonen in Rotterdam, maar dat liep al erg snel mis door ruzie met haar schoondochter. Daarna is ze bij een dochter in gaan wonen in Vlaardingen. Zij vormde met haar tweede man een heel sociaal echtpaar, beide waren ze lid van het Leger des Heils. Oma was daar goed op haar plek en daar heeft ze nog een paar goede jaren gehad.

Oma met tante Lies, zus van mijn vader, en Zus op haar inwoonadres in Vlaardingen

We hebben haar als gezin nog regelmatig bezocht. De laatste keer dat ik Oma gezien heb, was toen ik samen met Pa haar opgezocht heb in het Hofsingel Ziekenhuis in Vlaardingen. Oma was toen al erg zwak. Niet lang daarna is zij gestorven, 85 jaar oud. Dat was ze ook, oud .... en versleten. Ze is begraven op begraafplaats Emous in Vlaardingen, ik heb haar (algemene) graf nog vaak bezocht om er wat zelf-geplukte bloemetjes op te zetten. Want hoewel het voor mij geen super oma is geweest, heeft haar dood een grote indruk op mij gemaakt. Hoewel haar steen al lang van haar graf verwijderd is, is het graf nooit geruimd. Een jaar of vijftien geleden heb ik van één van de eerdere beheerders van de begraafplaats informatie gekregen waar zij precies begraven is. Die plek ligt nu in een urnentuin. Ik kom nog regelmatig op de begraafplaats en wanneer ik dan langs dat "plekje" loop, zeg ik haar altijd even hardop gedag.